Topraklama ve Yıldırımdan Korunma (Paratoner) Tesisatı Ölçümleri

TOPRAKLAMA

Elektrikli işletme araçlarının ( jeneratör, transformatör, motor,kesici, ayırıcı, direk, aydınlatma armatürü, buz dolabı, çamaşır makinesi vb.) aktif olmayan (normal işletmede gerilim altında olmayan) metal kısımlarının bir iletken vasıtasıyla toprakla birleştirilmesidir. Toprakla bağlantı çeşitli şekillerdeki topraklayıcılarla ( toprak elektrotları ) yapılır.

Topraklama başlıca üç amaçla yapılmaktadır.

1.) Koruma topraklaması: İnsanların tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı korumak için yapılan topraklamadır. Elektrik motorunun dış gövdesinin metal şase kısmının topraklanması bu topraklamaya örnek gösterilebilir.
2.) İşletme topraklaması :İşletme akım devresinin, tesisin normal işletilmesi için yapılan topraklaması. Örneğin fabrikadaki trafonun yıldız noktasının topraklaması bu amaçla yapılır.
3.) Fonksiyon topraklaması: Bir iletişim tesisinin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirmesi için yapılan topraklamadır. Yıldırım etkisine karşı koruma, raylı sistem
topraklaması, iletişim tesisleri işletme topraklaması örnek verilebilir.

25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı ‘’ İş Ekipmanlarının Kullanılmasında Sağlık ve Güvenlik Şartları’’ Yönetmeliği’nin 2.3. maddesi Tablo-3 ve 21.08.2001 tarih ve 24500 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nin gereği, Topraklama Ölçümleri’nin gerçekleştirilmesi zaruri olmuştur.

Bu denetim ve ölçümlerin yapılmasında kullanılacak test cihazlarının tamamının Türkak ( Türk Akreditasyon Kurumu ) onaylı laboratuvar kalibrasyon raporlarının olması gerekmektedir.

Denetim ve ölçümleri yapacak personelin EMO ( Elektrik Mühendisleri Odası )’ya kayıtlı olması ve Elektrik İç Tesisleri Denetimi ve Raporlaması Yetkilendirme Belgesi, Elektrik 1kV üstü ve 1kV altı Tesisler Topraklama Yetkilendirme Belgesi, SMM Belgesi olması zorunluluğu vardır.

YILDIRIMDAN KORUNMA (PARATONER) TESİSATI

Parlayıcı Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük Madde:57) :

Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı binalar, yıldırıma karşı yürürlükteki mevzuatın öngördüğü sistemlerle donatılacaktır. Tamamen çelik konstrüksiyon binalarda, saç ve borulardan inşaa edilmiş, tank ve benzeri çelik depoların yeterli bir topraklamaya tabi tutulması halinde ayrıca paratoner tesisatına ihtiyaç yoktur. Ancak bu hususun yetkili teknik bir eleman tarafından kontrol edilerek yeterliliğinin belgelendirilmesi zorunludur. Paratonerler ve yıldırıma karşı alının diğer koruyucu tertibat yılda en az bir defa, ehliyetli bir elemana kontrol ettirilecektir. Düzenlenen belge ilgililerin her isteminde gösterilmek üzere işyerinde saklanacaktır.